Şeker hastalıı – bu bir zor dert, angısının beterinä insanın güüdesi insulin yapamȇȇr yada bitkiya kadar onu kullanamȇȇr. Bunun beterinä glükozanın uuru kan içindä kalkȇr. Büünkü gündä, Dünnäarası saalık koorumak kurumun haberlerinä görä 420 milliondan zeedä insan şeker hastalıınnan savaşȇr.
Şeker hastalıı – dert, angısı insanın saalıına bir büük zarar getirer. Dünnedä bu dertlän hasta herbir 11- ci insan 18 yaşından yukarı, onnarın yarısı da hiç da bilmeer, ani hasta. Bu var nicä olsun ondan, ani başlankı stadiyalarda yok nışannar, deyni belli etmää diabeti, haberledi endokrinolog doktoru Liliya Katana.
«Diabet üçüncü erdä kalp hem rak hastalıklarından sora durȇr.Bütün dünnedä 420 milliondan zeedä kişi diabetlan hasta, Moldovada 110 bin kişi, hem Komrat dolayında 2500 hasta diabetlan var. Bu yıl sayıya kuyuldu 150 hasta. Hepsi hastaların sayısında Komrat dolayında 417 0420 kişi insulin kablederlär», — dedi Liliya Katana.
Diabet var nicä büük zararları getirsin organizmaya, gözlerä, böbreklerä hem nervalara, haberledi doktor.
«Diabetın var ilk kategoriyası, açan insandan bişey çekilmer, o kendibaşına peydalanȇr, ama bu situaţiyada çok zorluk var, bölä hastalar bizdä sayıda koyulu 60-70 kişi. Şeker hastalıın ikinci kategoriyasında var nicä zorlukları aazaltmaa, ozamanda mediklär ilaç yazȇrlar», — açıkladı doktor.
Şeker hastalıınnan var nicä hastalanmaa türlü faktorlardan genetika uurunda yada başka işlerdän, ama bakmayarak buna, var nicä dooru kontrol etmää şekeri kanda dietaların hem sport yardımınnan deyni saalık zoorluklarına etişmemää, nışannadı aylä doktoru Lübov Bargan.
«Şeker hastalıı — bölä bir dert, angısından zararlanȇr diil sade hasta adam, ama bütün aylä da. Diabet çekiler diil dooru imektän hem başka işlerdän da. Bu yıl diabetlän güreşmäk günü geçer «Diabet hem aylä» lozunglan. Biz bizim hastalara yardım ederiz medik tarafından, ama aylä lääzım kendi tarafından da yardım etsin», — urguladı Bargan.
Aylä doktorları barabar işleerlär hastalarlan, annadȇrlar nicä dooru kendini götirmää, deyni hastalanmamaa taa pek. Bu üzerä mediklär diil sade konsultaţiyaları geçirerlär, ama teklif ederlär hastalara kiyatları, deyni taa derindän annamaa ne yapmaa. Uşakların saalıına da lääzım pek dikkat olmaa, çizgiledi doktor.
«Bitki vakıtlarda uşaklar pek beenerlär fastfud imää hem gazirovkaları içmää, bundan onnar toyannȇrlar. Uşaklar taa aaz gezerlär,da bu iş diabeta var nasıl .getirsin. Uşakları, angılarını güüslän küçükkenä doyurardılar taa az var nicä hastalansınnar diabetlan, nekadar uşaklar, angılarını diil haliz sütlän. Taa küçüktän uşakları lääzım üüretmää dooru imää hem aktiv olmaa, deyni sora onnarda olmasın diabet hastalıı yada başka dertlär», — söyledi Lübov Bargan.
Üzlärlän yıl insan bilmääzdi nasıl güreşmää bu hastalıklan, neçin ki yoktu ilaç ondan. Şindiki zamanda diabetı hep okadar yok nicä ilaçlamaa. Am insulin yardımınnan hem başka kolaylıklarlan var nicä saalıı tutmaa lääzımnı uurda, da etişmemää zorkuklara. Deyni bunu yapmaa, lääzım imää taa aaz tatlılık, biyaz ekmään ernä iiri üüdülmüş undan yapılı ekmää imää, hem türlü boodaylardan imekleri, meyvaları hem zarzavatları.
Dünnä arası diabetlan güreşmäk günü her yıl nışannanȇr kasım ayın 14-dä. Bu gün kuruldu 1991 yılda Halklar arası diabetik federaţiyasınnan hem Dünnä arası saalık koorumak kurumunnan.
